مقاله کامل

سنگ برلیان چیست؟

در جواهر سازی دو گروه از کانی ها استفاده می شوند. کانی هایی موسوم به سنگ قیمتی و سنگ نیمه قیمتی هر دو پس از تراش، به عنوان نگین بر روی پایه های فلزی به کار می روند. ارزش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به درجه خلوص آن است. سنگ هایی که دارای ناخالصی کمتری باشند و اندازه بزرگتری داشته باشند، قیمت بالاتری دارند.

الف- سنگ های قیمتی

به سنگ هایی مثل الماس، یاقوت سرخ، سنگ زمرد و یاقوت کبود می توان به عنوان سنگ های قیمتی در جواهرسازی اشاره کرد. این کانی ها به علت نایاب بودن و سختی بالا، بسیار با ارزش هستند. تشخیص سنگ های قیمتی اصل از تقلبی موقع خرید اهمیت زیادی دارد.

  • الماس
  • یاقوت سرخ
  • سنگ زمرد
  • یافوت کبود

ب- سنگ های نیمه قیمتی

این کانی های زیبا با درجه خلوص متفاوت در طبیعت یافت می شوند. اوپال، گارنت، آمیتیست، تورمالین، توپاز، فیروزه …. از سنگ های نیمه قیمتی هستند. سنگ های نیمه قیمتی با توجه به درجه خلوص و نوع تراش، قیمت گذاری می شوند.

برلیان از ارزشمندترین جواهرات در دنیا است. این کانی در دسته سنگ های قیمتی و گرانبها قرار دارد. موضوع مهمی که جالب است بدانید اصلا چیزی به نام سنگ برلیان در طبیعت وجود ندارد! در واقع برلیان یک سنگ جواهر الماس تراش خورده است.

تراش الماس یا برلیان

در صنعت جواهرسازی به نوعی تراش ویژه از سنگ الماس، brilliant گویند. سنگ برلیان همان الماس است که به شیوه ای چشم نواز تراش خورده است. تراش برلیان از نوعی تراش سوئیسی الهام گرفته شده و زیبایی الماس را چند برابر می کند. نوع برش برلیان به گونه ای است که نور تابشی به سنگ با سطوح بیشتری برخورد می کند. زوایای برش برلیان نور را منعکس می کنند و درخشندگی جواهر خیره کننده می شود.

سنگ برلیانبرلیان نوعی تراش روی سنگ الماس است

تفاوت بین سنگ برلیان و الماس چیست؟

در گذشته اغلب کانی ها به شیوه تراش برلیان، کار می شد. امروزه استانداردهای سخت گیرانه ای از سوی موسسات بزرگ جواهرسازی برای تراش برلیان وضع شده است. تراشندگان الماس به صورت سنتی هنوز هم روی سنگ جواهر کار می کنند. البته استفاده از دستگاه های پیشرفته در تراش برلیان بسیار رایج شده است. بدون تردید اصطلاح سنگ برلیان در بین عموم رایج شده ولی این واژه از اساس یک اشتباه رایج است. در هیچ یک از معادن جواهر دنیا، کانی طبیعی با نام برلیان استخراج نمی شود. اگر چه متریال ساخت برلیان یک سنگ طبیعی است ولی نام کانی همان الماس است. تفاوت الماس و برلیان در همین تراش خوردگی است. الماس طبیعی بدون تراش است ولی سنگ برلیان نوعی تراش روی سنگ الماس می باشد.

الماس چیست؟

الماس از کانی های بسیار کمیاب طبیعی در جهان است که نوع مصنوعی آن نیز ساخته شده است. به لحاظ درجه سختی سنگ الماس را سخت ترین و با دوام ترین کانی شناخته شده در جهان است. متریال اصلی سنگ الماس چیزی نیست جز کربن! کربن خالص تحت فشار و طی سال ها تبدیل به جواهری درخشان شده است. سنگ برلیان یا همان تراش برلیان روی الماس، جلوه کانی را به طرز چشمگیری افزایش داده است. کربن ساده همان ذغال است اما برای تشکیل سنگ الماس، قوی ترین پیوند اتمی ایجاد شده است. اتم های الماس با پیوند کووالانسی به صورت تکراری و منظم دیده می شوند. این ساختار موجب شده تا ظاهر سنگ الماس بسیار کریستالی و درخشان دیده شود.

تراش سنگ الماس

با توجه به قیمت بالای الماس، تراشکاران حرفه ای و با تجربه روی این کانی کار می کنند. بدون تردید برای افراد بی تجربه و کارآموز، تراش روی الماس پیشنهاد نمی شود. چنانچه سنگ برلیان از بی تجربگی و به صورت ناشیانه ای تراش داده شود، خطر خورد شدن سنگ، شکستگی و از بین رفتن آن وجود دارد. برش کاران و تراش کاران از ساختمان کریستالی برای تراش الماس استفاده می کنند. در ساختمان کریستالی چینش اتم ها به گونه ای منظم است. این نظم تابع قواعد مشخصی است که در برخی جهات فاصله اتم ها نزدیک و یا دورتر است. این نکته رمز اصلی تراش سنگ برلیان است. همه سنگ های الماس موجود در بازار با برش های مشابه کار نشده اند. انواع برش برای سنگ الماس به کار می رود از جمله:

  • تراش الماس گرد معروف به سنگ برلیان
  • تراش سنگ الماس به شکل بادامی معروف به تراش مارکیز
  • تراش الماس به شکل مربع معروف به تراش پرنس
  • تراش الماس به صورت مستطیل معروف به تراش باگت
تراش برلیانتراش برلیان روی سنگ الماس 

تراش سنگ برلیان چگونه است؟

همه زیبایی الماس به تراش های آن است. اگر چه این کانی قیمتی حتی با وجود ناخالصی و بدون تراش هم بسیار زیبا و جذاب است ولی تراش کاری، شکوه و جذابیت الماس را چند برابر می کند. انواع تراش برای سنگ الماس به کار می رود که هر کدام به نوعی متفاوت کار می شود. تراش گرد و چهارگوش مرسوم ترین نوع تراش در الماس هستند. در این میان به جرات می توان گفت سنگ برلیان زیباترین نوع تراش الماس است. اما در نظر داشته باشید تراش برلیان را می توان روی هر سنگ قیمتی دیگری نیز اجرا کرد و ویژه الماس نیست.

اجرای تراش برلیان

با توجه به اینکه سنگ های الماس تراش خوردن به سبک برلیان محبوب تر هستند، در عرف رایج به این برش سنگ برلیان می گویند. مهارت جواهرساز در خلق برش های بی نظیر روی الماس دخیل است.

در هر برش خوب دو ویژگی اصلی مورد توجه قرار می گیرد:

  • قطر یا عمق برش روی الماس
  • میزان صیقل محل برش داده شده

هدف از برش روی الماس این است که نور تابیده بر آن، منعکس شود. در این صورت الماس درخشنده و فریبنده تر دیده خواهد شد. چنانچه عمق و قطر برش به اندازه نباشد، این ویژگی اصلا به چشم نمی آید. برش های کمی عمیق تر و یا کمتر از حد استاندارد، نور را رها می کنند. برش سنگ برلیان به شرط تبحر تراشکار، اوج زیبایی الماس را به نمایش می گذارد. به صورتی که با نگاه کردن به الماس در همه جهات، نور خیره کننده ای به چشم منعکس می شود. عمق برش و میزان صیقل محل برش در همه جوانب باید کاملا یکسان و حساب شده باشد. برش های استاندارد الماس یکی از این انواع هستند:

  • برش سنگ برلیان
  • برش مارکوئیز
  • برش بیضی و اشکی
  • برش قلبی
  • برش چهارگوش

 انواع برش های فانتزی روی سنگ الماس اجرا می شود. برش های فانتزی اغلب سلیقه ای و بنابر سفارش مشتری انجام می شود.