مقاله کامل

سنگ فیروزه چیست و چه کاربردی دارد؟

 در دست داشتن انگشتر فیروزه بنابر روایت مورد تایید علمای دین نیز بوده است. هنر فیروزه کوبی، حکاکی روی فیروزه و تراش فیروزه از هنرهای اصیل در ایران زمین است. معادن فیروزه در مناطق بایر و کم آب که دارای رسوبات مس فراوانی باشند، بیشتر یافت می شود. بنابراین هر چه میزان مس در منطقه بالاتر باشد، امکان پیدایش ذخایر بزگتر فیروزه افزای پیدا می کند. این کانی ارزشمند از دوران باستان تاکنون مورد توجه پادشاهان، متمولین و افراد سرشناس بوده است. هم اکنون انواع سرویس های جواهر که با سنگ های ریز و درشت فیروزه تزئین شده اند، از اکسسوری های محبوب زنانه در همه دنیا هستند.

سنگ فیروزه چیست؟

در واقع فیروزه نوعی سنگ است که از معدن استخراج می شود. ایرانیان باستان این سنگ زیبا و نیمه شفاف را ” پیروزه” می نامیدند و در تزئین ادوات جنگی، ساخت زینت آلات زنانه و مردانه، تزئین ظروف و … استفاده می کردند. این سنگ با ارزش و فوق العاده زیبا دارای شفافیت زیادی نیست ولی به رنگ های متنوعی در طبیعت دیده می شود. با توجه به درجه خلوص کانی و میزان تاثیر دیگر کانی ها، طیف رنگی آبی روشن تا سبز در سنگ فیروزه به وضوح دیده می شود. تنوع رنگی فیروزه به دلیل وجود املاح مس و آهن و فسفات در کانی طبیعی است. این کانی بسیار کمیاب است و تنها در تعداد محدودی از کشورهای دنیا معادن فیروزه وجود دارد. بخش هایی از مناطق آمریکا، هندوستان، مصر و ایران دارای فیروزه مرغوب هستند. بهترین نوع فیروزه از لحاظ کیفیت ، درجه خلوص، سختی و زیبایی شناسی فیروزه نیشابوری و هندی است. معادن فیروزه ایران علاوه بر نیشابور در شهر بابک استان کرمان و دامغان نیز به وفور یافت می شود.

جالب است بدانید که فیروزه از کانی های زنده است و در صورت نگهداری غیر صحیح، خواص خود را از دست می دهد. در ابتدا رنگ زیبای فیروزه و رگه های چشم نواز آن توجه را جلب کرد و موجب استخراج این کانی کمیاب شد. اما خیلی زود بشر با خواص بی نظیر فیروزه آشنا شد. اغلب معادن فیروزه در نواحی آتشفشانی کشف شده اند. بهترین نوع سنگ فیروزه را می توان در سطح زمین پیدا کرد. معادن عمیق فیروزه دارای کانی های نرم تر و به لحاظ کیفی، ضعیف تر از فیروزه های خشک سطح زمین هستند.

با نگاهی به تصاویر کانی یروزه می توان انواع متفاوتی را مشاهده کرد که هر کدام کیفیت متفاوتی دارند. به طور معمول برای سنجش کیفیت فیروزه سه عامل مهم در نظر گرفته می شود.

  • رنگ (Color)
  • بافت (Texture)
  • شجره (Matrix)

رنگ فیروزه

با اکتشاف این کانی جذاب، رنگ فیروزه ای وارد چرخه رنگ ها شد. تا قبل از آن چنین واژه ای در دایره رنگ ها رایج نبود. آبی کمرنگ، آبی مایل به سبز و سبز مایل به آبی در ترکیب رنگی انواع فیروزه دیده می شود. گران بهاترین و با کیفیت ترین سنگ فیروزه همان آبی یک دست است. شهر نیشابور معدن این نوع سنگ با رنگ آبی است که شهرتی بین المللی دارد. وجود میزان بالای عنصر مس در این کانی موجب تشدید رنگ آبی در کانی می شود. در حالیکه عنصر آهن در ترکیب فیروزه، رنگ سبز را در آن شدت می دهد.

بافت فیروزه

کریستال های میکروسکوپی بسیار ریز در تشکیل سنگ فیروزه دخیل هستند. هر چه این کریستال ها فشرده تر باشند، نفوذپذیری فیروزه در برابر مواد خارجی کاهش پیدا می کند. به این ترتیب استقامت و سختی فیروزه در برابر تغییر رنگ، بیشتر می شود. فیروزه هایی که بافت منسجم تری دارند برای جواهرسازی مناسب تر هستند. این کانی ها پس از صیقل در مقایسه با دیگر کریستال ها، جلای بهتری پیدا می کنند و ظاهر چشم نوازتری دارند.

شجره فیروزه

منطقه ای که معدن فیروزه در آن یافت می شود تعیین کننده کیفیت و ارزش گذاری این کانی است. برای مثال سنگ فیروزه نیشابور به لحاظ تجاری ارزش بیشتری از فیروزه دامغان و کرمان دارد. فیروزه تبت و آمریکا از اقلام با ارزش کانی در دنیا هستند ولی به لحاظ قیمت و کیفیت از فیروزه نیشابوری پایین تر هستند.

دیگر کانی های موجود در منطقه روی کیفیت سنگ های فیروزه اثرگذارند. برای نمونه سنگ فیروزه ای که در معادن سنگ نمک یافت می شوند دارای کیفیت بالاتری در مقایسه با سنگ های فیروزه، استخراج شده از معادن ماسه سنگ هستند. رنگ فیروزه های معادن سنگ آن تیره تر بوده و رگه های بیشتری در آن دیده می شود. فیروزه هایی که دارای رگه های بسیار ظریف هستند در بازار ایران با استقبال بیشتری روبرو شده اند. ” فیروزه تار عنکبوتی یا اسپایدار” ایران شهرت جهانی دارد.

تقسیم بندی سنگ فیروزه بر اساس شکل ظاهری

کانی هایی که به صورت بیضی و کوژ هستند مناسب طراحی جواهرات و ساخت سنجاق سینه، آویز، کمربند، دستبند، گوشواره، گردنبند هستند. اما برای ساخت سرویس جوهرات مهره های فیروزه مناسب ترند. به لحاظ شکل ظاهری و رگه ها، انواع متفاوتی از سنگ های فیروزه در طبیعت یافت می شوند که معروف ترین آن عبارتند از:

  • فیروزه عجمی
  • سنگ فیروزه شجری
  • فیروزه چغاله
  • فیروزه چغاله سفید
  • فیروزه عربی
  • فیروزه توفال رنگین
  • فیروزه توفال نیم رنگ
  • فیروزه توفال سفید
  • فیروزه نرم
  • فیروزه درشت
  • فیروزه خاکه
  • فیروزه تلخ

خواص شگفت انگیز فیروزه چیست؟

سنگ فیروزه، زنده است و در مدیتیشن برای پاکسازی ذهنی از آن استفاده می شود. ” سنگ قدرت” ، ” سنگ آسمان”، ” سنگ بهشت” و … برخی از نام هایی هستند که در سراسر دنیا به کانی فیروزه اطلاق می شود. این سنگ جذاب بعد از تراش خوردن به عنوان نگین در انگشتری، سینه ریز، گوشوار و دستبند به کار بده می شود. همراه داشتن سنگ فیروزه از قدیم الایام به عنوان دفع چشم زخم و بهبود بیماری ها رایج بوده است.

در قرن 15 میلادی از فیروزه به عنوان پادزهر و سم زدایی در بدن استفاده می شده است. امروزه قدرت دفع بیماری فیروزه به اثبات رسیده است. این سنگ قدرتمند قادر است بیماری را از بدن شخص خارج و به درون خود بکشد!

اگر به دنیای طلا و جواهرات علاقمند هستید مطالعه صفحه آموزش طراحی طلا و جواهر را به شما پیشنهاد می کنیم.